Archive for christendom

Een atheïst in verkiezingstijden

maart 4, 2010 bij 12:54 pm · Ingedeeld onder christendom, islam, politiek, religie

Hoewel ik de val van het kabinet betreur moet ik toegeven dat ik verkiezingsnieuws, lijsttrekkers-debatten en beschouwingen opvreet als pure chocolade (met hazelnoten)! Een veel gestelde vraag in deze tijd is waar ik “als atheïst” op stem. Ik begrijp waarom deze vraag gesteld wordt maar hij is door de vraagstelling eigenlijk verkeerd. Mijn keuze om niet deel te nemen aan de plichten die een religie mij oplegt en een ongelovig leven te leiden speelt geen enkele rol bij mijn politieke voorkeur.

Ik heb slechts twee criteria als het gaat om de toekenning van mijn stem:

1. het programma van de politieke partij in kwestie moet mij voor een overgroot deel aanspreken

2. de politiek leider moet, ondanks standvastigheid inzake eigen programma, in het debat laten zien dat hij/zij bereid is en in staat is tot het sluiten van compromissen met partijen die er andere standpunten op nahouden

Beide criteria wegen even zwaar. Uit het eerste punt kan men correct afleiden dat ik zonder probleem op de Nederlandse Moslim Partij of de Christenunie zou stemmen als hun partijprogramma goed aansluit bij mijn eigen ideeën over het te voeren beleid. De motivatie of oorsprong achter de punten op het programma zijn meestal irrelevant. Al komen de standpunten letterlijk uit de Bijbel of de Koran: als ze mijn goedkeuring hebben kan de desbetreffende partij op mijn stem rekenen. Mits ze aan punt twee voldoen natuurlijk. Door eerst de verschillende politieke partijen te meten aan het tweede punt vallen er direct al partijen af zonder dat ik het partijprogramma hoef te zien. Het is in debatten niet moeilijk te zien en te horen welke partijleiders hun programma-punten als niet onderhandelbare eisen naar voren brengen.

Ik heb dit jaar voor het eerst gebruik gemaakt van de kieswijzer. Verrassend genoeg kwam daarbij de SP als “winnaar” uit de bus. Na het lezen van hun partijprogramma begrijp ik waarom. Ik zou echter door de tot nu toe gebruikte retoriek van partijleider Agnes Kant niet in goed geweten mijn stem kunnen geven aan de SP. Hoewel ze in filosofie lijnrecht staan tegenover Geert Wilders van de PVV hebben ze beide de neiging een niet onderhandelbare positie in te nemen.

In staat zijn compromissen te sluiten is een groot goed als het om leiderschap gaat. Ik zie in mijn professionele leven jaarlijks de spanningen en bijbehorende personeelswisselingen in bedrijven waarvan het management niet in staat is om tot compromissen te komen met werknemers of vertegenwoordigers. De bedrijven waarin de sfeer goed is en de werknemers zich gewaardeerd voelen hebben steevast management dat in staat is om gewenst beleid door te voeren en tegelijkertijd rekening te houden met werknemers die er andere meningen op nahouden.

De uitdrukking “water bij de wijn doen” geeft goed weer waar een compromis om draait: het “verdunnen” van je eigen standpunt zonder compleet de “smaak” te verliezen; niemand zal verdunde wijn verwarren met puur water. Er zijn waarschijnlijk veel mensen te vinden die “water bij de wijn” doen als negatief beschouwen. Over het algemeen zijn dit de mensen met zelfgeroemde “principes”. Ik denk dat het na bovenstaand betoog niet als verrassing komt dat ik het niet zo op heb met dat soort mensen. Zowel Agnes Kant als Geert Wilders komen in de debatten op mij over als principiële mensen: de eigen standpunten naar voren brengen als ontegenzeggelijk juist, andere standpunten afdoen als “onzin” en constant laten doorschemeren dat flexibiliteit niet behoort tot de mogelijkheden; de SP en de PVV kunnen dus – zelfs zonder naar het programma te hebben gekeken – niet rekenen op mijn stem.

Een goed voorbeeld van een standvastig politicus maar met de bereidheid tot het sluiten van compromissen is Femke Halsema van GroenLinks. Zo hoorde ik haar in een debat zeggen ten alle tijden op de barricade te willen staan voor gelijke vrouwenrechten maar ook tijdelijk te kunnen instemmen met gescheiden zitplekken voor mannen en vrouwen in theaters en gescheiden zwemtijden in zwembaden, zodat ze niet ten koste van toch al geïsoleerde vrouwen beslissingen maakt. Een goed compromis: ze blijft vechten voor gelijke rechten van vrouwen die van hun moslim partner niet mogen zwemmen in een gemengd zwembad, maar zolang dat gevecht (ik neem aan onderhandelingen met moslim organisaties) duurt gunt ze die vrouwen wel de mogelijkheid om het theater en het zwembad te blijven bezoeken. Het valt me vaak op dat Halsema zich goed weet in te leven in de standpunten van haar concurrenten en met evenwichtige en goed doordachte responsen komt. Het is tekenend dat nu juist GroenLinks door de PVV wordt uitgesloten in een coalitie: een compromisloze partij als de PVV kan alleen maar gezichtsverlies leiden in de onderhandeling met een partij als GroenLinks en dat gezicht is het enige dat de PVV op dit moment heeft!

Het is spijtig dat het partijprogramma van GroenLinks niet voldoende aansluit bij mijn eigen standpunten en wensen om daar zonder meer op te stemmen. Ik ben er nog steeds niet helemaal uit maar ik kijk vol verwachting uit naar de komende maanden van debatten en analyses. Religie speelt in ieder geval geen rol; als Bas van der Vlies volgende maand met een door God in een droom geopenbaard partijprogramma aankomt dat precies aansluit bij mijn eigen ideeën en in het debat laat zien open te staan voor ideeën van anderen stem ik met liefde op de SGP!

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (113)

De pragmatische keuze van Andries Knevel

december 23, 2009 bij 10:08 am · Ingedeeld onder christendom, discussies, religie ·Getagd , , , ,

Gisteravond viel ik al zappend binnen in de laatste tien minuten van het EO-programma “Het Elfde Uur” met Andries Knevel. Knevel beantwoordde enkele vragen van Henny Huisman over God en geloven. Met verbazing hoorde ik Knevel de volgende twee antwoorden geven (ik parafraseer):

Vraag 1: Wat zou je doen als je God zou ontmoeten?

Antwoord: Ik zou in totale aanbidding neervallen. Hoe ouder ik word hoe meer ik dat gevoel van aanbidding krijg en hoe minder ik kritische vragen wil stellen.

Vraag 2: Wat zou je aan God vragen?

Antwoord: Waarom al dat lijden? Ik ben in mijn leven steeds meer geconfronteerd met het enorme lijden dat op onze wereld plaatsvindt. Zo was ik recentelijk in Uganda en Moldavië en heb dat enorme lijden met eigen ogen aanschouwd.

Wat Knevel dus in feite zegt is dat tegelijkertijd met het aanschouwen van meer en meer lijden zijn aanbidding voor de God die dit – in Knevels ogen – onbegrijpelijkerwijs toelaat is gegroeid; zelfs tot het punt dat hij niet meer de behoefte voelt om kritische vragen te stellen. Als ik ooit een voorbeeld hoorde van je eigen morele waarden verloochenen dan moet dit het toch zijn!

Het lijkt op het eerste gezicht niet te bevatten hoe iemand ervoor kan kiezen meer waardering te krijgen voor een hogere macht die, ondanks dat hij je eigen moraliteit heeft opgelegd en beoordeelt, niet ingrijpt in moreel verwerpelijke zaken. Als je er echter wat langer over nadenkt denk ik dat er maar twee mogelijkheden zijn als je als gelovige  met het verschrikkelijke lijden op de wereld geconfronteerd wordt:

1. Je komt tot de conclusie dat je niet langer kan geloven in een God die het lijden zou toestaan.

2. Geloven is je lust en je leven en je concludeert dat “Gods wegen ondoorgrondelijk zijn” en je geeft je over in totale aanbidding.

Nu vraag ik de lezer: welke van twee bovenstaande opties heeft meer te maken met een rationele beslissing? Ik kies zonder twijfel voor optie één! Optie twee is slechts een pragmatische beslissing gebaseerd op het gegeven dat je of niet wil toegeven dat je al die tijd in iets onzinnigs hebt gelooft of dat je hoopt op een eeuwig leven in het hiernamaals waarvoor geloven een absolute vereiste is. Naarmate je leven vordert wordt  het uitzicht op een leven in het hiernamaals ook steeds belangrijker en het verbaast me daarom ook niet dat Knevel – als beroepsgelovige – voor optie twee kiest, al is die keuze waarschijnlijk onbewust tot stand gekomen.

In de verte moet ik denken aan het experiment van Milgram waarbij nietsvermoedende deelnemers er vrijwillig voor kiezen moreel bedenkelijke experimenten uit te voeren (en hun ogen te sluiten voor de gevolgen) omdat het door onderzoekers met autoriteit wordt opgedragen en ze er financieel voor worden gecompenseerd; de link met het aanschouwen van dergelijke experimenten als vrijwillige toeschouwer zonder actie te ondernemen is denk ik snel gelegd.

Al met al vermoed ik dat de pragmatische keuze van Knevel niets anders is dan een zeer verklaarbaar psychologisch proces waarvoor elk mens vatbaar is. Oprecht geloven heeft er in ieder geval weinig mee te maken!

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (31)

Lachen als een theoloog met kiespijn

december 22, 2009 bij 1:13 pm · Ingedeeld onder christendom, discussies, religie, scepsis ·Getagd , , ,

Wekelijks groeit op internet het aantal verwijzingen naar artikelen op dit blog. Vaak gaat het om links in discussies op forums, soms ook in artikelen op andere blogs. Meestal gaat de verwijzing vergezeld van positief commentaar maar het artikel geschreven door de – immer naar zichzelf in de derde persoon refererende – Lachende Theoloog (DLT) helaas niet. Ondanks mijn vermoeden dat de artikelen op dat blog slechts gelezen worden door een handjevol andere theologen en intellectuelen die de artikelen kunnen volgen, lijkt het me toch wel aardig het artikel hier nog eens te herpubliceren (blauw en schuin gedrukt), vanzelfsprekend met mijn commentaar erbij (normaal gedrukt).

Laat ik beginnen met de observatie – en mening – dat de artikelen op DLT van uitzonderlijk hoge kwaliteit zijn. Sterker nog: mijn eigen intellect is vaak niet toereikend om de artikelen volledig te begrijpen maar wellicht verwar ik hier “intellect” met “interesse”. Zijn artikel over mijn blog (handig vermomd als een artikel over de zin en onzin van drogredeneringen) is – alhoewel vermakelijk om te lezen – helaas van minder hoge kwaliteit:

Niets ergert mij, de zure theoloog, zozeer als websites waarop je drogredenen aantreft: op de man spelen, de stropop, ach, het hele arsenaal staat op zulke websites altijd parmantig en keurig uitgestald.

Er bestaan eigenlijk geen bruikbare spelregels voor de wijsbegeerte. Wel voor het politieke debat (en daar zijn de drogredenen voor ontwikkeld). Ze zijn echter niet bedoeld om gebruikt te worden in een wijsgerige discussie: een wijsgerige discussie is niet aan regels gebonden. Wie een goede inval heeft, een origineel argument, waarbij men wijst op een bepaald verband dat tot nu toe over het hoofd werd gezien, die plaatst een debat in een geheel ander licht. Geprefabriceerde redeneervormen horen hier niet thuis.

DLT heeft groot gelijk: in een wijsgerige of filosofische discussie heeft het aanhalen van drogredeneringen geen zin. Dat is ook precies de reden dat ik absoluut geen interesse heb om op mijn blog filosofische discussies te voeren. Er zijn verschillende lezers die me daar vaak toe uitdagen maar ik laat me daar niet in meeslepen: filosoferen, mijmeren en hopen vinden op dit blog geen gehoor.

Soms is het gebruik van drogredenen zelf een drogreden: iemand die, zonder verdere uitleg, je er van beschuldigt dat je een stroman aanvalt, maakt zich zelf schuldig aan een drogreden: het noemen van een drogreden of het aanwijzen van een drogreden wordt beschouwd als een argument op zich. -Als je iemand wijst op een drogreden, dan heb je echter de plicht om te laten zien dat er inderdaad sprake is van een drogreden.

In de praktijk gebeurt dat zelden: men zegt ‘Dit is een stroman-redenering!’, en daar blijft het bij. Dit is een dooddoener, want iedereen kan dit zeggen; zodra je in een debat geen uitweg ziet, hoef je maar op te merken: ‘U valt een stropop aan!’ en je komt er mee weg.

Ik denk dat het moeilijk is om een voorbeeld te vinden op dit blog waarin ik iemand beschuldig van het aanvoeren van een drogreden zonder uit te leggen waarom. Misschien dat DLT mij een voorbeeld kan laten zien?

Zijn drogredenen altijd fout? Welnee. Op de man spelen is soms erg verstandig. Als je weet dat iemand vaak leugentjes vertelt, dan is het niet onjuist om te denken: Johan heeft het gezegd, dan zal het wel niet waar zijn. Of er sprake is van een drogreden hangt van de situatie af. Daarom moet degene die beweert dat er sprake is van een drogreden, als het even kan, duidelijk maken dat er inderdaad sprake is van een drogreden. Anders is het noemen van een drogreden net zo dwaas als de opmerking van de grootmeester die het volgende advies gaf aan een aantal amateurs: de zet PF3 is altijd goed!

Op de man spelen (ad-hominem) zal soms best verstandig zijn, ik kies er echter voor op mijn blog dat niet te doen. Ik zie geen enkele reden om dit veranderen!

Kortom, het gebruik van drogredenen is vaak zelf een drogreden; tenzij toegepast door iemand die snapt wat de bedoeling is van drogredenen: het is een leidraad voor het verstand, geen wet van meden en perzen.

Daar ben ik het mee eens!

Op Logates, de Blog ter bevordering van het Logisch Redeneren, wordt het volgende principe verdedigd:
 “Vaste bezoekers van dit blog hebben inmiddels het principe van bewijslast wel begrepen: een claim kan voor niet waar worden gehouden totdat anders bewezen. Het is dan ook onbegonnen werk – vaak zelfs onmogelijk – en bovendien geheel irrelevant om het bewijs te leveren dat een bizarre claim zou ontkrachten.” Ook deze regel wordt geponeerd met een aplomb alsof we hier te maken hebben met een natuurwet.

Het woordje “ook” in de laatste zin doet vermoeden dat DLT al vanaf de eerste alinea bezig is om mijn blog aan te vallen. Als DLT zou claimen dat dat niet het geval is wil ik graag weten waar het gebruik van het woord “ook” in die zin dan wel op slaat.

Wie wijs is, vraagt zich onmiddellijk af of dit principe wel bruikbaar is.

Deze zin is een “piggy-backing-suggestion” en komt regelrecht uit het handboek van autoriteits-strategieën/overtuigingstechnieken en daar trapt Logates niet in (vindt iemand het irritant dat ik naar mezelf verwijs in de derde persoon?). DLT lijkt hier één uitspraak te doen maar koppelt twee uitspraken aan elkaar (“Je bent wijs” en “vraag je af of dit principe bruikbaar is”) en wekt zo de suggestie dat het één onlosmakelijk met het ander verbonden is. Vergelijk: als u waar voor u geld wil koop dan ons “abtronic system”; goede verkooptechniek, slechte en vooral onware redenering! Voor meer over “piggy-backing”: Leap-of-faith-redeneringen elders op dit blog.

Is het inderdaad zo dat een uitspraak voor niet waar moet worden gehouden tenzij men deze uitspraak kan bewijzen? De uitspraak ‘Bijna alle mensen willen zo lang mogelijk leven’ is volgens dit principe onwaar: je kunt namelijk niet bewijzen dat bijna alle mensen zo lang mogelijk willen leven. Immers, gedurende je leven kun je geen deugdelijke meting verrichten: de leden van toekomstige generaties bestaan nog niet, de leden van vorige generaties zijn al dood. Toch zal niemand zeggen dat deze uitspraak onwaar is.

Ik denk dat voor eenieder die wat tijd spendeert op mijn blog wel duidelijk is dat ik met “claim” doel op paranormale/bovennatuurlijke claims. Ik spreek over “bizarre claims” , DLT maakt hier “uitspraak” van en komt daarna met een flauw voorbeeld om het te weerleggen! “Bizarre claim” en (willekeurige) “uitspraak”, zoek de honderd verschillen!

Kortom, dit parmantig geformuleerde principe is soms van toepassing en soms niet. Als je het wilt toepassen, zul je er bij moeten zeggen waarom je denkt dat dit principe in een specifiek geval van toepassing is. Logates heeft gelukkig geen last van bedenkingen: hij hanteert dit principe als een eeuwige natuurwet.

In het geval van het paranormale/bovennatuurlijke hanteer ik het principe van “bewijslast” inderdaad als “eeuwige natuurwet”, parmantig geformuleerd of niet.

Ik vraag me dan ook ernstig af of Logates er in geslaagd is om iemand aan het denken te zetten. Zijn manier van redeneren is ook weinig indrukwekkend.

Ik durf te beweren dat mensen zeker aan het denken gezet worden; al was het alleen maar om een artikel te schrijven om mijn redeneringen onderuit te halen. Misschien ook aardig om het aantal “reagerende” lezers op dit blog en op het blog van DLT eens naast elkaar te zetten…

Het geloof in God wordt door Logates als volgt ‘weerlegd’:

“Het is absurd om te moeten geloven dat de mens na ongeveer honderduizend jaar op aarde rondzwerven met een levensverwachting van misschien twintig, met vreselijke ziektes, kindersterfte, roofdieren, stamoorlogen en natuurrampen er pas vierduizend jaar geleden – na 96000 jaar het lijden op afstand bekijken – er eindelijk een boodschap komt van de schepper van dit alles. Een boodschap die wordt verkondigd in de bronstijd in Palestina en er alleen al duizend jaar overdoet om China te bereiken. Dit idee is op zich al zo absurd dat het – in mijn ogen – lachwekkend is, maar bedenk dat het het minste is dat je dient te geloven als je het joodse, christelijke of islamitische geloof wilt belijden.”

De merkwaardige ‘volzinnen’ heb ik er niet kunstmatig in verwerkt, die heeft Logates zelf gegenereerd. Ik weet het niet zeker, maar ik denk dat de bovenstaande redenering niet deugt: het gaat hier overduidelijk om een stropop die wordt aangevallen door een stropop, en dat is, welbeschouwd, een vorm van op de stroman spelen… Onze Logates, die zegt het redeneren te willen bevorderen, laat hier iedere vorm van redeneren achterwege en komt tot niet veel meer dan het formuleren van een particuliere mening: hij vindt het christendom ‘lachwekkend’. Zeker. En de Zure Theoloog vindt groene automobielen niet mooi.

DLT heeft gelijk dat mijn eerste zin in de quote die hij gebruikt nogal krom is; mijn excuses daarvoor al denk ik dat de inhoud van de zin wel te begrijpen is. Het is duidelijk dat DLT de bedoeling van het artikel waaruit deze “weerlegging” komt niet heeft begrepen. Ik probeer hier helemaal geen “geloof in God” te weerleggen. In de vierde alinea van het artikel leg ik volgens mij heel duidelijk uit waar het om draait:

“…Sceptici rest dus ook niets anders dan gelovigen te wijzen op onlogische en vaak absurde zaken die met hun specifieke geloof samenhangen, dat is vele malen effectiever dan testen en onderzoeken. Ik heb zelf ervaren dat het wijzen op die absurditeiten veel meer teweeg brengt dan het aandragen van negatieve testresultaten. Laat ik bij de drie voorbeelden blijven in dit artikel (geloof in mediums, telekinese en de abrahamistische god) en laten zien op welke absurditeiten bijvoorbeeld gewezen zou kunnen worden…”

Ik wijs slechts op absurditeiten die met het geloof in de abrahamistische god samenhangen, volgens mij zonder het gebruik van een stropop want waar zitten de onjuistheden in mijn redenering? Het wijzen op eventuele onwaarheden laat DLT ook slim achterwege en komt zo zelf weg met hetgeen hij anderen van beschuldigt: een drogredenering benoemen zonder aan te tonen waarom het een drogredenering is!

Hoe dan ook, al dat gebruik van redeneerprincipes en drogredenen is niet veel meer dan gewichtigdoenerij. In het Duits noemen ze zulk gedrag Schongeisterei. Flauwekul, zeggen ze bij ons in Holland. En zo is het maar krek!

Tja, dat kan ik natuurlijk makkelijk omdraaien: al dat theologische gefilosofeer en gemijmer is niets anders dan gewichtigdoenerig geneuzel. In het Engels noemen ze dat “a waste of time”. “Boeiûh”, zeggen ze bij ons in Holland en da’s een waarheid als een koe!

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (5)

Geloven is een doel op zichzelf

augustus 21, 2009 bij 2:38 am · Ingedeeld onder allah, christendom, islam, jodendom, medium, paranormaal, religie, scepsis, Uncategorized ·Getagd , , ,

Vaste bezoekers van dit blog hebben inmiddels het principe van bewijslast wel begrepen: een claim kan voor niet waar worden gehouden totdat anders bewezen. Het is dan ook onbegonnen werk – vaak zelfs onmogelijk – en bovendien geheel irrelevant om het bewijs te leveren dat een bizarre claim zou ontkrachten. Sceptici vragen zich vaak af waarom gelovigen het principe van bewijslast in de wind slaan. Ik denk dat de reden hiervoor als volgt kan worden omschreven:

Geloven is niet het middel maar het doel.

Het geloven van de claim is de belangrijkste bezigheid en dat zich dat voor de buitenwacht uit in het beoefenen van activiteiten die voortvloeien uit dat geloof is slechts bijzaak. Geloven in mediums is impliciet het geloven in een leven na dit leven, geloven in telekinese impliciet het geloven in een wellicht nog onaangetast talent waarover men beschikt en geloven in God is het geloven in een ontsnapping aan de kwellingen van dit aardse bestaan door een zalig eeuwig leven in de hemel.

Het bijwonen van medium-sessies, het lezen en filosoferen over telekinese en naar de kerk gaan en bidden zijn slechts zaken waar men zich aan overgeeft om het geloof kracht bij te zetten. Om die reden ook zijn veel gelovigen niet geïnteresseerd in testen en al helemaal niet in uitkomsten: als die namelijk uitwijzen dat het geloof op niets gebaseerd is wordt er veel meer weggenomen dan alleen de nevenactiviteiten; in principe wordt er een belangrijk deel van het zielenleven, van hoop en van de persoonlijke invulling van de zin van het leven weggenomen: het geloof in iets groters dan jezelf. Daar willen veel gelovigen die hun leven hebben ingericht rondom dat geloof gewoonweg niet aan. Vandaar ook vaak de verhalen van “ex-gelovigen” over de moed die nodig was om de stap te nemen naar “niet-geloven”.

Sceptici rest dus ook niets anders dan gelovigen te wijzen op onlogische en vaak absurde zaken die met hun specifieke geloof samenhangen, dat is vele malen effectiever dan testen en onderzoeken. Ik heb zelf ervaren dat het wijzen op die absurditeiten veel meer teweeg brengt dan het aandragen van negatieve testresultaten. Laat ik bij de drie voorbeelden blijven in dit artikel (geloof in mediums, telekinese en de abrahamistische god) en laten zien op welke absurditeiten bijvoorbeeld gewezen zou kunnen worden.

Mediums:

Het is mij een compleet raadsel waarom er door geesten nooit mededelingen worden gedaan over wat er precies gebeurt na de dood. Zij kunnen ons immers vertellen wat er waar is van religie en welke religie het wellicht bij het juiste eind heeft. Met zulke informatie (en bewijzen – geef gedetailleerde informatie over wereldleiders of laat een medium de VN toespreken) kan oorlogen worden voorkomen. Als de geest zich bekommert om vrienden en familie en zeker als die zich in een (potentieel) oorlogsgebied bevinden lijkt me dat een logische prioriteit. Juist omdat dit nooit lijkt te gebeuren (geesten komen alleen met triviale informatie op de proppen) kan je je afvragen of mediums echt wel met geesten communiceren.

Telekinese:

Als telekinese (voorwerpen bewegen met je gedachten) werkelijk zou bestaan dan was dat al lang wereldnieuws geweest. Telekinese is dermate makkelijk te testen en te demonstreren dat er zonder twijfel zou kunnen worden vastgesteld dat iemand over een telekinetische gave beschikt. Juist omdat er tot nu toe geen bekende ” telekinist” is ontdekt – ondanks decennia parapsycholisch onderzoek – is de kans dat telekinese bestaat erg klein en wordt dat met elk jaar steeds kleiner. Ik schat zelfs in dat de kans dat het binnen afzienbare tijd ontdekt en bevestigd wordt nu zelfs zo goed als verwaarloosbaar is.

Geloof in God

Het is absurd om te moeten geloven dat de mens na ongeveer honderduizend jaar op aarde rondzwerven met een levensverwachting van misschien twintig, met vreselijke ziektes, kindersterfte, roofdieren, stamoorlogen en natuurrampen er pas vierduizend jaar geleden – na 96000 jaar het lijden op afstand bekijken – er eindelijk een boodschap komt van de schepper van dit alles. Een boodschap die wordt verkondigd in de bronstijd in Palestina en er alleen al duizend jaar overdoet om China te bereiken. Dit idee is op zich al zo absurd dat het – in mijn ogen – lachwekkend is, maar bedenk dat het het minste is dat je dient te geloven als je het joodse, christelijke of islamitische geloof wilt belijden.

Het wijzen op dit soort onlogische en soms bizarre zaken zet meestal tot denken aan en leidt veel vaker tot nieuwe inzichten dan wetenschappelijke verhandelingen en test-uitslagen. Bovendien is de gespreksstof veel interessanter en uitdagender als men discussiëert over onlogische absurditeiten die zonder uitzondering samen gaan met een geloof in het bovennatuurlijke!

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (81)

De hoofdgedachte achter anti-theïsme

augustus 12, 2009 bij 1:21 pm · Ingedeeld onder allah, christendom, culturen, democratie, islam, jodendom, politiek, religie, Uncategorized ·Getagd , ,

In een recente discussie tussen een blogbezoeker en ondergetekende over – onder andere – de boeken geschreven door prominente atheïsten/anti-theïsten als Richard Dawkins, Christopher Hitchens en Sam Harris bleek dat ondanks heftige kritiek en oordelen over de boeken en de personen erachter, de boeken door mijn opponent niet waren gelezen. Zij ging klaarblijkelijk alleen af op de titels en de mening van anderen van wie ook niet duidelijk is of ze de boeken hebben gelezen. Het doet me – in de verte – denken aan de misstanden na de publicatie van de Deense spotprenten van Mohammed: heftige reacties, doodsbedreigingen en protesten door grote groepen moslims die de spotprenten nooit hebben gezien; of het doodsvonnis dat Ayatollah Khomeini uitsprak – zonder dat hij zelf The Satanic Verses had gelezen – over schrijver Salman Rushdie.  Het valt op dat veel atheïsten wel de heilige boeken (of tenminste delen ervan) hebben gelezen alvorens ze er uitspraken over doen. Ook ik heb de Bijbel meerdere keren gelezen – ik heb christelijk onderwijs doorlopen en zondagsschool bezocht – en probeer me nu, met grote moeite, door de Koran te worstelen.

Het lijkt me een stimulerend idee om enkele artikels te besteden aan passages in de boeken van genoemde atheïsten die mij bijzonder zijn bijgebleven en die tot denken aanzetten. De passage voor dit artikel komt uit het briljante God is not Great van Christopher Hitchens. Hier volgt een vertaling van mijn hand aangezien ik het boek in het Engels heb gelezen:

Uit “God is not Great” door Christopher Hitchens, hoofdstuk: “The Metaphysical Claims of Religion are False:

“…Veel godsdiensten proberen ons voor zich te winnen met innemende glimlach en wijd open gespreide armen vergelijkbaar met een gladde koopman op een bazaar. Ze bieden troost, solidariteit en verbetering, met elkaar concurrerend zoals men dat doet op een markt. We hebben echter het recht terug te denken aan hoe barbaars ze zich gedroegen toen ze sterk stonden en de mensheid een aanbod deden dat niet geweigerd kon en mocht worden. En mochten we ooit vergeten hoe dat geweest zou zijn, dan hoeven we alleen maar te kijken naar de landen en samenlevingen waar geestelijke leiders nog steeds de macht hebben om hun eigen wensen en wetten af te dwingen. De zielige overblijfselen van een dergelijk beleid kunnen vandaag de dag nog steeds worden aanschouwd in moderne maatschappijen in de pogingen die gedaan worden door godsdiensten om controle te krijgen over onderwijs, of de vrijstelling van belasting, of het aannemen van wetten die het beledigen van goden, of zelfs hun profeten – verbiedt…”

Hitchens verwoordt in deze passage op treffende wijze de hoofdgedachte achter de anti-theïstische stellingname dat religie slecht is voor de mensheid, met andere woorden: de mensheid zou beter af zijn als er geen religie zou zijn in de wereld. Een stelling die ik zelf ook al eens heb geponeerd in een ander artikel (tweede alinea) op dit blog. Die hoofdgedachte zou als volgt kunnen worden weergegeven:

Religie en de ideeën en principes waarop religie steunt nodigen uit tot machtsmisbruik van de leiders binnen een religie, met name als de desbetreffende religieuze stroming ook nog politieke invloed heeft. Het machtsmisbruik gaat vrijwel altijd gepaard met wreedheden en andere moreel verwerpelijk beleid.

Bovenstaand principe is tot uiting gekomen in de theocratieën van de wereld, zowel in de geschiedenis als ook nu. Laat er geen misverstand over bestaan: een religieus beleid is per definitie een totalitair beleid, want wie is de mens om te toornen aan goddelijke wetgeving en besluiten? Het probleem is natuurlijk dat het uiteindelijk mensen zijn – met zelfbenoemde “goddelijke autoriteit” – die die wetgeving moeten handhaven, en mensen (zo blijkt keer op keer) zijn makkelijk te corrumperen. Merk ook op dat veel totalitaire staatsvormen die zogenaamd “los-van-God” zijn akelig veel weg hebben van theocratieën; de godheid is hier vervangen door een aardse leider met bovennatuurlijke trekjes die voorbestemd is over zijn volgelingen te regeren en die door eenieder moet worden geëerd zonder enige kritische beschouwing (Stalinisme, staatsvorm van Noord-Korea).

Gelovigen zullen hier tegenin brengen dat het niet de godsdienst op zich is die slecht is maar de mensen die het misbruiken voor eigen gewin. Dat is zeker een valide punt maar gaat voorbij aan het feit dat het erg makkelijk is om dubieuze verzen in heilige boeken te vinden die ontegenzeggelijk immoreel beleid op één of andere manier goedkeuren of zelfs aanprijzen. Dat gegeven leidt tot de conclusie dat staatsvormen die gebaseerd zijn op religieuze leefregels met geestelijke leiders(theocratie) of gestructureerd zijn als theocratie waarin de godheid is vervangen door een “menselijke” god vruchtbare gronden zijn voor dictaturen met – volgens huidige westerse standaarden – onmenselijk beleid. Het is daarom, mijns inziens, zeker zaak onze ogen niet te sluiten voor dergelijke misstanden en het wanbeleid van theocratische leiders sterk te veroordelen.

Hitchens maakt zijdelings ook nog een opmerking over de invloed van religie in het onderwijs. Hoewel ik niet absoluut tegen het recht ben van ouders hun kind naar een christelijke, joodse of islamitische (of van welke religieuze stroming dan ook) school te sturen zie ik wel de nodige problemen. Ik ben namelijk van mening dat het godsdienstonderwijs op die scholen “kennisgevend” moet zijn en niet vormend. De leerlingen zouden geschoold moeten worden in wat het inhoudt een bepaald geloof te belijden maar moeten ook voldoende kennis nemen van andere godsdiensten en van het atheïsme, zonder dat er waarde-oordelen worden uitgesproken over welke godsdienst of notie het beste is.

Ik denk dat eenieder wel kan inschatten dat dit een niet echt realistisch streven is. Men maakt mij namelijk niet wijs dat er op een islamitische school met hetzelfde respect naar het christendom wordt gekeken als naar de islam zelf en vice versa voor christelijke scholen, dat is nu eenmaal inherent als je als gelovige – of in dit geval onderwijzende gelovige – een monopolie op de waarheid denkt te hebben. Een andere oplossing zou zijn om goed godsdienstonderwijs te verschaffen op openbare scholen, vanzelfsprekend als kiesbaar vak want kennis van religie is onnodig om te kunnen functioneren in de maatschappij of om een willekeurig beroep te beoefenen (behalve binnen religieuze instituten natuurlijk). Nog een oplossing zou zijn om het godsdienstonderwijs als verplichte module in de geschiedenis-lessen te integreren als onderdeel van de oppervlakkige kennis die men op de middelbare school dient op te doen van de wereldgeschiedenis.

Hitchens’ “God is Not Great” herbergt nog veel meer wijsheden en memorabele passages. Ik kan iedereen het boek dan ook van harte aanbevelen!

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (125)

Argumenten tegen het atheïsme en hun weerlegging

juli 29, 2009 bij 1:28 pm · Ingedeeld onder allah, christendom, democratie, discussies, islam, jodendom, religie

Het is opvallend dat in aanvallen op het atheïsme bijna zonder uitzondering gebruikt wordt gemaakt van dezelfde drie argumenten. Het bizarre is dat deze argumenten inmiddels al honderden keren weerlegd zijn in debatten, boeken en blogs. Blijkbaar doen veel gelovigen geen onderzoek naar een eventuele weerlegging van hun eigen argumenten om situaties van onbeholpenheid te voorkomen. Het ondersteunt mijn stelling dat geloven – in tegenstelling tot scepsis –  geen directe stimulans is voor onderzoek.

Gezien de frequentie waarmee atheïsten worden bestookt met de foutieve argumenten is het belangrijk voor elke atheïst op de hoogte te zijn van de weerlegging ervan. Ik zal daarom hieronder proberen op zo beknopt mogelijke wijze een overzicht te geven van de argumenten met de juiste atheïstische respons. De informatie in dit artikel is geenszins nieuw, slechts een verzameling van informatie die overal op internet te vinden is. Waar mogelijk verschaf ik relevante bronnen.

Argument I: Waar haalt de mensheid zijn normen en waarden vandaan? Als er geen god is die ons heeft verteld wat we wel en niet mogen hoe hebben we dan leren onderscheiden tussen goed en kwaad, juist handelen en onjuist handelen?

Respons: Allereerst moet je vraagtekens zetten bij het halen van de menselijke moraal uit heilige boeken. Als je kijkt naar enkele wetten die worden voorgedragen in de Bijbel – met name in de boeken Exodus, Leviticus en Deuteronomium – is het duidelijk dat dat volgens huidige maatstaven absoluut als immoreel zou worden gezien. Voorts kan beargumenteerd worden dat het eerbiedigen van religieuze wetten om te voorkomen in de hel terecht te komen niets met moraliteit te maken heeft maar slechts met een pragmatische keuze om maar niet “voor eeuwig te hoeven branden”.

Moraliteit is niets anders dan regels die ontstaan zijn om het samenleven van miljarden mensen op een overvolle aarde verdraagzaam te maken. Bijna niemand wil vervreemden van zijn omgeving en dus houdt men al snel op met het overschrijden van bepaalde grenzen als blijkt dat daar keer op keer negatieve sociale consequenties tegenover staan. De manier waarop gelovigen zelf beslissen welke regels in heilige boeken ze wel opvolgen en welke niet duidt op een ethische intuïtie die voorbij gaat aan een opgelegde moraliteit.

Deze pagina geeft een opsomming van enkele bizarre wetten in de Bijbel: Bible Babble

—————-

Argument II: Het atheïsme zelf is ook een geloof: het geloven in “niets” hetgeen ook gepaard gaat met dogmatisme.

Respons: het is een wijdverbreid misverstand dat atheïsme impliceert in “niets” te geloven. Atheïsme is het verwerpen van het idee van een omnipotente godheid die de mensheid en het heelal heeft geschapen en ons leefregels heeft opgelegd omdat daar simpelweg geen bewijs voor is, niets meer en niets minder. Alles wat men daarna bedenkt over zijn eigen leven heeft geen directe link meer met atheïsme. Zo is het heel goed mogelijk om atheïst te zijn en te geloven in het paranormale of te geloven in aliëns of zelfs kabouters (om maar wat absurds te noemen).

Dogmatisme is alleen van toepassing op een houding die vereist dat men iets gelooft zonder empirisch bewijs daarvoor, aangezien je niets hoeft te geloven om een godheid als Apollo, Odin of de OPM te verwijzen naar het land der fabelen hoef je ook niets te geloven om datzelfde te doen met God, Allah, Jahweh of Brahma (zie ook bewijslast). Atheïsme is dus per definitie niet dogmatisch!

Sam Harris geeft een goede uitleg in deze video:  Is atheism dogmatic?

—————-

Argument III: Atheïsme is verantwoordelijk voor een paar van de grootste misdaden jegens de mensheid in de geschiedenis.

Respons: Laten we het antwoord per vermeende atheïstische misdaad onderverdelen:

– Franse Revolutie: Het is een misverstand dat er atheïstische motieven waren om de Franse revolutie te beginnen. De Franse revolutie was een revolutie tegen de macht van de adelijke klassen en de koninklijke familie aangewakkerd door economische recessie en hongersnood. De geestelijke klasse die bang was zijn macht te verliezen in de revolutie schaarde zich achter de adelijke klasse en werkte zo een haat tegen religieuze leiders in de hand. Je zou kunnen redeneren dat de Franse revolutie een oorzaak was van een toename van het atheïsme (alhoewel het meer een afwijzing was van de macht van de geestelijkheid) maar nooit andersom.

Merk op dat Wikipedia bij “causes” van de Franse revolutie geen enkele melding maakt van atheïsme: Wikipedia Franse revolutie

–  Hitlers genocide: het is sowieso verkeerd om te denken dat het atheïsme verantwoordelijk kan zijn voor een dergelijke misdaad. Hitler heeft zijn misdaad immers niet gepleegd uit naam van het atheïsme. Dat kan ook niet aangezien we hierboven reeds hebben vastgesteld dat atheïsme geen ideologie is en dus ook geen dogmatische principes heeft die direct aanzetten tot enige actie. Voorts is er veel te zeggen over de banden tussen Hitler en het Vaticaan maar eigenlijk is dat niet nodig om dit argument te ontkrachten. Zie deze video waarin Christoper Hitchens uitleg geeft: Hitchens on Hitler

– Stalins misdaden: wederom zijn die misdaden niet gepleegd uit naam van het atheïsme. Wel nog een andere Hitchens video om het antwoord bij te staan: Hitchens on Stalin

—————-

Als een lezer van mening is dat ik een argument ben vergeten of dat de geleverde responsen niet voldoen of aanvulling nodig hebben hoor ik het graag!

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (185)

De valkuil in een religieus debat

juli 16, 2009 bij 6:41 pm · Ingedeeld onder allah, christendom, discussies, islam, jodendom, paarse mammoet, religie ·Getagd

Het valt mij op dat atheïsten telkens weer de discussie met gelovigen aangaan over de vraag of God bestaat. Internetfora en Youtube staan vol met dergelijke discussies als ook de vele live debatten die wereldwijd worden georganiseerd. Een bekende discussie op Youtube is bijvoorbeeld deze:

– 10 questions that every intelligent Christian must answer – een boodschap gericht aan gelovigen

– Re: 10 questions that every intelligent Christian must answer – verweer van een gelovige (nog uitgebreider op zijn website)

– Re: re: 10 questions that every intelligent Christian must answer – een antwoord op het verweer

Hoewel ik zeker respect heb voor het werk dat de makers van deze video’s hebben verricht zal de discussie helaas niet veel opleveren. Zoals ik in een ouder artikel reeds stelde: een discussie over het bestaan van God is feitelijk onzinnig te noemen, de discussie over de reden(en) om in God te geloven is veel zinniger! Het principe dat aan deze stelling ten grondslag ligt wordt vaak over het hoofd gezien (de “valkuil”):

Een discussie over details die ontstaan zijn na – of gebaseerd zijn op – een aanname kan nooit gewonnen worden met rationele argumenten.

Het is belangrijk dit principe niet uit het oog te verliezen als er een discussie ontstaat over religie of andere bovennatuurlijke onderwerpen. Ik zelf ga een dergelijke discussie nooit aan omdat ik bij voorbaat al een verliezende positie inneem. In de discussie over het al dan niet bestaan van God kan mijn opponent op elk rationeel argument dat ik aandraag tegen het bestaan van God namelijk antwoorden: “Gods wegen zijn ondoorgrondelijk” of een variant daarop (“God heeft een plan dat wij niet begrijpen”). Binnen de grenzen van de discussie over het al dan niet bestaan van God is dat antwoord vanuit de gelovige een logisch valide antwoord omdat hij aanneemt dat God bestaat; het is voor mij onmogelijk daarop een rationeel antwoord te geven.

De discussie is onzinnig omdat God in de empirische realiteit van de westerse wereld gewoonweg niet bestaat, net zoals de Onzichtbare Paarse Mammoet ook geen bestaansrecht heeft in deze realiteit. Het is wellicht makkelijker te zien dat de discussie over de paarse mammoet geen zin heeft, het is echter belangrijk te beseffen dat – indien we discussiëren over fictie of realiteit- er geen verschil is met welke god dan ook!

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (78)

God zegene atheïsme!

september 13, 2008 bij 11:59 am · Ingedeeld onder christendom, discussies, islam, jodendom, religie ·Getagd , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Geloven (in een god) en logisch redeneren staan vaak haaks op elkaar. Veel discussies tussen gelovigen en logische denkers op dit blog en elders maken dit op soms pijnlijke wijze duidelijk. Het is niet moeilijk hieruit de conclusie te trekken dat in de meeste gevallen mensen die geloven niet dezelfde mensen zijn als de mensen die prefereren logisch te redeneren.

Het valt mij op dat de logisch redenerenden vaak de meer eloquente en diepere denkers zijn, vanzelfsprekend uitzonderingen daargelaten. Dit lijkt op het eerste gezicht misschien direct verband te houden met het intellect maar dat is mijns inziens misleidend, ik denk dat het eerder te maken heeft met de ontwikkeling van het intellect: logisch redeneren vraagt om onderbouwing van argumenten, het inschatten van oorzaak en logisch gevolg en een kritische blik op andermans en eigen denkbeelden; geloven vraagt in principe niet om diep nadenken: er wordt een onbewijsbare situatie geschetst die je maar dient aan te nemen voor waar. Geloven stimuleert dus in tegenstelling tot logisch redeneren niet direct het ontwikkelen van het intellect, kritisch nadenken wordt juist eerder ontmoedigd. Helder formuleren is daarom ook vaak voorbehouden aan logisch denkende academici; gelovigen beperken zich in discussies meestal tot het citeren van bijbelverzen. Op internetforums en Youtube staan talloze voorbeelden van dergelijke zinloze discussies.

Je kan als gelovige natuurlijk wel diep nadenken, maar dan niet zozeer over de correctheid van de materie zelf als wel over de betekenis die de materie heeft op een sociale structuur of op jou als persoon. Theologen zijn de diepe denkers in de religies. Ik ontken zeker niet de moeilijkheidsgraad van een studie als theologie maar ik heb wel moeite met het feit dat het een aparte studie is die wordt onderwezen op universiteiten. Ik moet bij theologie altijd denken aan een gefingeerde dialoog die ik hoorde in een Youtube-filmpje:

believer: I don’t think god would approve of what you’re doing there!

atheïst: Hey, you just made that up didn’t you?

believer: No, that’s theology!

De enige academische waarde die ik zelf aan het bestuderen van religie kan verbinden is de historische betekenis die het heeft. Astrologie (horoscopen) heeft echter ook een historische betekenis, maar dat zal natuurlijk nooit onderwezen worden op universiteitsniveau en terecht. Ik ben van mening dat het bestuderen van religie een onderdeel zou moeten zijn van andere studies zoals “geschiedenis” of “sociale antropologie” ter kennisgeving, meer niet.

Het is voor mij onbegrijpelijk als een academicus beweert in god te geloven. Academici moeten in staat zijn logisch te redeneren en dat valt volgens mij niet te combineren met het geloven in een pratende slang (christendom) of een pratende mier (islam) om maar wat te noemen. Als je ervoor kiest niet te geloven in een pratende slang maar wel in andere verhalen uit de bijbel ben je bezig om het “woord van god” te “editen” en ben je in mijn ogen eigenlijk ook een atheïst (zie Het opstellen van eigen regels voor je geloof is impliciet atheïsme voor meer uitleg hierover).

Ik probeer op dit blog mijn meningen altijd voorzichtig naar voren te brengen om te voorkomen andersdenkenden te beledigen, ook al slaag ik daar – gezien sommige reacties – niet altijd in. Ik heb echter bewondering voor een aantal prominente atheïsten die ervoor kiezen zich niet zo subtiel uit te drukken. Zij schrijven en zeggen dingen die ik zo zou willen overnemen, gewoonweg om het feit dat ze wat mij betreft vaak precies de spijker op de kop slaan. Het lijkt me dan ook niet meer dan logisch dat ik dit artikel besluit met een aantal links naar sites en Youtube-filmpjes van mijn favoriete atheïsten:

Richard Dawkins, auteur van The God Delusion. Op Youtube zijn veel filmpjes met en over deze man te vinden. Dit is een goede om mee te beginnen: BBC Hard Talk interview deel I, deel II en deel III.

Christopher Hitchens, auteur van God is Not Great. Wederom een hele lading aan filmpjes op Youtube. De meest interessante zijn ook het langst zoals dit filmpje: Hitchens @ Google; zoek je een kort filmpje: interview met Hitchens.

George Carlin, een briljant komiek. Deze monoloog over religie is een klassieker: Carlin on Religion

Penn & Teller, vooraanstaande illusionisten en atheïsten. Penn & Teller hebben een zeer populaire en amusante serie op de Ameikaanse zender HBO genaamd bullshit waarin ze allerlei bizarre en ongelooflijke fenomenen in onze maatschappij bespreken.  Hun aflevering over de bijbel is zeer degelijk: The Bible is bullshit.

Bill Maher, een komiek en talkshowhost die absoluut geen blad voor de mond neemt. Hij heeft in zijn talkshow vaak discussies over religie. Een goed filmpje om mee te beginnen: Maher compilatie. En hier is een interview met Bill Maher waarin hij ook een paar goede punten maakt over religie en politiek in Amerika: The gospel according to Maher.

Lewis Black, een excentrieke komiek met een unieke stijl van komedie. Een leuk filmpje: Lewis Black explains religion.

Pat Condell, een Britste komiek met briljant monologen over religie:

Monoloog deel I

Monoloog deel II

Monoloog deel III

Bekijk zijn Youtube channel voor veel meer monologen: Pat Condell’s Youtube channel.

Het is wellicht ijdele hoop, maar het zou mooi zijn als enkele religieuze twijfelaars middels dit artikel en de Youtube-filmpjes waarnaar ik verwijs ervoor zouden kiezen het pad te bewandelen richting atheïsme. Het is een prachtig pad met boeiende artikelen, kritisch onderzoek, welbespraakte intellectuelen, grappige komieken en de bevrijding van het verplichte schuldgevoel dat religie met zich meebrengt!

LOGATES

* Dit filmpje wil ik de lezer ook niet onthouden, een tip van blogbezoeker en schrijver van een respectabel aantal reacties Ger: Kissing Hank’s Ass over de absurditeit van het “concept” religie!

Index van alle artikelen

Comments (46)

Het opstellen van eigen regels voor je geloof is impliciet atheïsme

maart 28, 2008 bij 5:25 am · Ingedeeld onder allah, christendom, islam, jodendom, religie ·Getagd , , , , , , ,

Een minderheid van gelovigen volgt nog maar letterlijk de regels zoals beschreven in de heilige boeken. Het is de vraag of je jezelf dan nog wel echt religieus kan noemen. Als atheïst begrijp ik dat veel van die regels in onze huidige maatschappij niet praktisch meer zouden zijn, laat staan de straffen die staan op het breken van die regels. Het weerhoudt me er echter niet van de conclusie te trekken dat éénieder die er voor kiest de bijbel, de koran of een ander heilig boek niet letterlijk te volgen volgens een logische redenering eigenlijk niet ver verwijderd is van atheïsme. Hieronder zal ik die redenering nader uiteenzetten.

Zoals ik al eerder schreef op dit blog is het belangrijk om te beseffen dat er in elke religie sprake is van een duidelijke hiërarchische structuur met bovenaan een god. Een belangrijk principe van deze structuur zou als volgt verwoord kunnen worden: God maakt de regels waar de mens zich op aarde aan dient te houden om een goede toekomst in het hiernamaals veilig te stellen; de mens kan zoveel eigen regels verzinnen als hij wil maar die mogen nooit tegenstrijdig zijn aan de regels van God. Laten we dit voor het gemak het “hiërarchisch structuur principe” noemen.

Er bestaat een grote groep mensen die geen vertrouwen meer heeft in religieuze instituten zoals bijvoorbeeld de katholieke kerk. Zij hebben veelal besloten om “op eigen houtje” te geloven. De new-age beweging is een groot motivator van dit principe: geloof op je eigen manier! Er kunnen zodoende allerlei vreemde combinaties ontstaan met facetten uit verschillende religies als ook combinaties van bijvoorbeeld geloven in God en geloven in mediums of geloven in God en vasthouden aan de evolutietheorie (?!). Dit betekent ook dat ze hun eigen leefregels opstellen. Als voorbeeld wil ik een goede vriend van mij nemen die zegt in God te geloven. Ik heb middels een gesprek kunnen vaststellen dat hij op de hieronder beschreven manier vorm geeft aan zijn geloof.

– Hij gelooft dat de mensheid is geschapen door een hogere macht. Hij ontkent niet de evolutie theorie, maar gelooft dat God de evolutietheorie in gang heeft gezet.

– Hij gelooft dat je ziel verder leeft na je dood en dus los staat van je lichaam.

– Hij gelooft in hemel en hel, maar niet persé dat iedereen die niet gelooft naar de hel gaat. Of je naar de hemel of de hel gaat hangt af van de manier waarop je je leven hebt geleid; God beslist hier uiteindelijk wel over.

– Hij gelooft dat God niet de bedoeling heeft gehad een instituut als de kerk op aarde te hebben

– Hij gelooft dat God het niet zou toestaan dat je de grondwet breekt om hem te dienen

– Hij bidt dagelijks tot God om zijn geloof te bevestigen; hij gaat vanzelfsprekend niet naar de kerk!

– Hij laat in het midden of Jezus de zoon van God is.

– Hij gelooft dat ieder voor zichzelf moet weten of hij gelooft en dat mensen bekeren niet noodzakelijk is.

Deze manier van geloven is denk ik niet uniek. Waarschijnlijk zijn er miljoenen mensen die op een soortgelijke manier invulling geven aan hun geloof. Ik denk niet dat er iets mis met deze manier van geloven alleen is het mij wel duidelijk dat je op deze manier nooit echt kan geloven in een god die jou geschapen heeft en in een hiërarchische structuur boven jou staat. Deze manier van geloven suggereert namelijk precies het tegenovergestelde: jij hebt een god geschapen die vervolgens middels door jezelf opgestelde regels toe moet zien op een moreel verantwoord leven. Deze god kan nooit echt zijn: als je de regels van je geloof zelf verzint en dus rechtstreeks tegen het “hiërarchisch structuur principe” in gaat, creëer je daarmee ook de god die die regels oplegt; je legt dus goedbeschouwd aan het eind van je leven verantwoording af bij een goddelijke versie van jezelf. Er is maar één manier om regels te volgen die door God zijn opgesteld en dat is door het volgen van regels in heilige boeken; het zijn de enige bronnen waarvan geclaimd wordt dat het het woord van God zelf is.

Als je zelf invulling geeft aan je geloof om jezelf morele waardes op te leggen is je levensinstelling niet zo verschillend als die van een atheïst. Een goedwillende atheïst probeert ook een moreel verantwoord leven te leiden met behulp van regels die hij zelf heeft bedacht in combinatie met regels die hem worden opgelegd door de maatschappij en zijn omgeving. Het enige verschil is waarschijnlijk dat de meeste atheïsten geloven dat er geen leven is na de dood. Bedenk echter wel: als je zelf regels verzint opgelegd door een god die niet echt is is de kans groot dat de hemel en de hel die je zelf hebt bedacht ook niet echt zijn; een eigen geloof is in feite nog maar een babystapje verwijderd van atheïsme.

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (6)

Een pleidooi vóór religieus fundamentalisme en de onoverbrugbare kloof met democratie

maart 26, 2008 bij 6:58 pm · Ingedeeld onder allah, christendom, culturen, democratie, islam, jodendom, politiek, religie ·Getagd , , , , , , , , ,

Veel mensen die van zichzelf beweren andere levensovertuigen te respecteren, iedereen in zijn waarde te laten en over het algemeen redelijk te zijn hebben toch geen goed woord over voor religieus fundamentalisme. Ook onder een grote groep gematigde gelovigen bestaat er geen begrip voor fundamentalisten. Een begrijpelijk standpunt, maar voor mensen die zichzelf echt als religieus beschouwen een onlogisch standpunt.

Een stelling: Religeuze fundamentalisten zijn volgens de regels van een bepaald geloof betere volgelingen van de desbetreffende god dan gematigde gelovigen.

Hoe absurd de stelling op het eerste gezicht ook mag klinken, hij is met behulp van de logica niet moeilijk te beargumenteren. Als gelovige behoor je te geloven dat ethische waarden en leefregels zijn opgesteld door god; meestal heeft god die waarden en regels via een profeet aan de mensheid medegedeeld. De mens is door god geschapen en de mens legt zodoende in praktisch elk geloof verantwoording af bij god aan het eind van zijn leven. Welke regels de mens ook verzint, ze zijn altijd ondergeschikt aan de regels van de schepper. Dat is een logisch gevolg van elke hiërarchische structuur: de wensen van degene die verantwoording aflegt (de mens) zijn ondergeschikt aan de wensen van degene die verantwoording afneemt (god), elke andere constructie zou de machtsverhoudingen binnen die structuur ernstig verstoren en voor enorm veel verwarring zorgen en uiteindelijk leiden tot anarchie.

Fundamentalisten leven bij dit principe en geven zodoende altijd voorrang aan goddelijke regels; het is dan ook niet moeilijk te concluderen dat zij dus eigenlijk de trouwste volgelingen zijn van hun schepper. Als je het als gelovige niet zo nauw neemt met de hiërarchische structuur van je gekozen religie en alleen soms de regels volgt, bijvoorbeeld als het jezelf uitkomt of als het niet in strijd is met de grondwet, dan ben je logischerwijs gezien een minder goede volgeling; om niet te zeggen een slechte volgeling van god, ook wel een gematigde gelovige genoemd (dat klinkt wat vriendelijker).

Ik begrijp dat deze conclusie voor veel gematigde gelovigen niet te verkroppen is en ze zullen dit in alle toonaarden ontkennen. Let wel dat ik op deze conclusie ben gekomen via een logische redenering, als je het er niet mee eens ben zou ik je willen oproepen om aan te tonen waar de redenering spaak loopt zonder gebruik te maken van holle frases en verzen uit heilige boeken. Dit blog staat in het teken van logisch redeneren en er bestaan te veel tegenstrijdige verzen om daar in de logica gebruik van te maken.

Het is óók niet moeilijk te beredeneren waarom het juist religieuze fundamentalisten zijn die steeds weer stof doen opwaaien met politiek incorrecte publieke uitspraken en gewelddadige acties ten opzichte van anderslevenden- en gelovenden. Er wordt geregeld in de media getwijfeld aan de opvattingen en gedragingen van fundamentalisten en dat kunnen ze natuurlijk niet over hun kant laten gaan: zij worden bekritiseerd door in hun ogen ongelovige verdorven mensen die met hun levensstijl aantonen totaal geen respect te hebben voor god en die op geen enkele wijze in de gratie van hun god staan. Ik denk dat ieder logisch denkend mens daarop felle reacties mag verwachten. Misschien is een vergelijking op zijn plaats, een vergelijking die de beweegredenen van fundamentalisten wat dichter bij brengt.

Stel je een overleden persoon voor van wie je zielsveel hield, het kan je voormalige partner zijn of een familielid. Laten we voor dit artikel aannemen dat de geliefde persoon je vader was. Je hield zielsveel van hem, je had je leven voor hem willen geven. Op een dag word je je bewust van een groep mensen die beweren dat je vader een reïncarnatie was van Hitler. Alsof dat niet erg genoeg is beweren ze ook dat hij in zijn nieuwe gedaante nog steeds kwaadaardige bedoelingen had, zijn charmante en aardige uitstraling was slechts een vermomming, hij was een bedrieger! Zijn nazaten zijn al niet veel beter, vergiftigd met kwaadaardig bloed. Je kan met geen mogelijkheid bewijzen dat dat niet zo is, het enige wat je hebt zijn je eigen ervaringen met je vader en vooral ook een dagboek van je moeder met positive verhalen over hem maar daar hecht die groep helemaal geen waarde aan, sterker nog, ze beweren dat het verzonnen is; je neemt die verhalen allemaal veel te letterlijk. Deze verachtelijke groep mensen verziekt je leven en ze spreken dagelijks kwaad over je vader, over jou en je familie op televisie, in de krant, in tijdschriften op de radio en ga zo maar door. Gelukkig sta je niet alleen, je hebt wat medestanders; mensen die je vader nog gekend hebben of die uit loyaliteit naar jou toe je steunen in je harde strijd tegen de groep van leugenaars, het is een kwestie van eer, familie-eer.

Ik hoop dat je je hebt kunnen inleven in bovenstaande alinea. Als dat zo is ben je waarschijnlijk niet geschrokken van de woorden “harde strijd” in de laatste zin. Het was een compleet logisch gevolg van het gevoel van woede dat in je leeft. Is het dan nog zo moeilijk om je voor te stellen dat fundamentalistische christenen, die zielsveel van Jezus houden, een bloedhekel hebben aan joden? Joden zeggen immers dat Jezus een bedrieger was. Is het dan nog zo moeilijk om je voor te stellen dat fundamentalistische moslims, die zielsveel van Mohammed houden, een bloedhekel hebben aan christenen? Christenen ontkennen zelfs het bestaan en daarmee de wijsheid van hun grootste profeet Mohammed! Is het dan nog zo moeilijk om je voor te stellen dat fundamentalisten ook voelen een “harde strijd” te moeten voeren?!

Misschien vraag je je af met welke reden ik de fundamentalistische levensvisie verdedig, maar dat doe ik niet. Ik heb juist geprobeerd aan te tonen dat fundamentalisme op geen enkele manier te rijmen is met het principe van democratie. In een democratie zijn de regels van een heilig boek ondergeschikt aan de regels van de grondwet, regels bedacht door mensen. Persoonlijk zou ik het niet anders willen maar het is onredelijk om te verwachten dat ook fundamentalisten met dat principe kunnen instemmen, het zou hen dwingen zichzelf als gematigde gelovige te zien en dat, hebben we reeds geconcludeerd, is in hun ogen een grove zonde. In een democratie is iedereen vrij te geloven wat hij wil, maar misschien moeten we daar toch nog een voorwaarde aan toevoegen: “In een democratie is iedereen vrij te geloven wat hij wil, mits hij/zij niet door uitspraken en acties te kennen geeft niet te kunnen instemmen met democratische principes” (zoals scheiding van kerk en staat).

Ik ben bang dat ik na bovenstaand relaas maar op één conclusie kan uitkomen: in een democratie is geen plaats voor (openlijk) religieus fundamentalisme. Dat betekent dat er ook maar één oplossing mogelijk is: fundamentalisten moeten zich voor hun eigen veiligheid en voor de veiligstelling van de democratie buiten Nederland vestigen in een land waar religieus fundamentalisme de norm is. Als je vindt dat de conclusie wel erg dichtbij het gedachtegoed van Geert Wilders komt kan ik je geen ongelijk geven, maar bedenk wel dat ik tot mijn conclusie ben gekomen middels logische redeneringen en niet met holle frases en kwetsende populistische propaganda!

LOGATES

Index van alle artikelen

Comments (4)

Older Posts »